Cumhuriyet’in ilk yıllarında kurucu önder Atatürk, Türkiye’nin kendi kaynaklarıyla kalkınmasını sağlayarak bağımsız, güçlü bir devlet inşa etme amacındaydı.
Bu kapsamda, madencilik gibi ekonomik kalkınmaya hizmet eden faaliyetleri teşvik etmenin yanı sıra, doğaya olan bağlılığını da göstermek için çevreye duyarlı projeler başlattı.
Çok ve çeşitli alanlardaki bu projelerden biri olan Atatürk Orman Çiftliği, doğal kaynakların korunmasına yönelik dikkat çekici bir örnek teşkil ederken, aynı dönemde madencilik alanında yapılan yatırımlar ise ülkenin ekonomik bağımsızlığına katkı sağladı.
Atatürk’ün bu iki girişimi, doğal kaynakların halkın yararına kullanılması, korunması ve geliştirilmesi yönündeki vizyonunu gösterir.
1925 yılında kurulan Atatürk Orman Çiftliği, Atatürk’ün doğaya duyduğu saygının ve çevreye duyarlı kalkınma anlayışının simgesi olarak kabul edilir. “Yeşil alanları korumak, geleceğe bir emanet bırakmak demektir” şiarına uygun olarak sınırlı olanaklarla oluşturulan Atatürk Orman Çiftliği, modern kalkınma ve doğa koruma adına büyük bir adımdır.
Ankara’nın kıraç arazilerinde başlatılan bu proje, Türkiye’nin kendi doğal kaynaklarına ve yeşil alanlarına sahip çıkmasının önemini vurgular.
Atatürk, kıt kaynaklarla başlatılan bu projenin sadece bir ağaçlandırma hareketi değil; aynı zamanda modern tarım ve yeşil alan bilincinin geliştirilmesi gerektiğini göstermek için oluşturulan bir örnek teşkil etmesini istemiştir.
Bu proje, Atatürk’ün yalnızca ekonomik kalkınmaya değil; aynı zamanda doğanın korunmasına da verdiği önemi gösterir. Atatürk Orman Çiftliği ile çevre koruma bilincinin yayılması ve tarım ile yeşil alanların ülke kalkınmasının bir parçası olarak kabul edilmesi sağlanmıştır.
Bu girişim, doğayı kalkınma ile bütünleştirmenin ilk adımlarından biri olarak Cumhuriyet tarihinde yer alır. Aynı zamanda da, ekonomik bağımsızlığı sağlayacak bir Türkiye için yeraltı kaynaklarının değerlendirilmesini öncelikli bir hedef olarak belirlemişti.
Bu bağlamda, madenlerin bulunması ve işletilmesi için önemli adımlar atıldı.
1935 yılında kurulan Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü (MTA), Türkiye’nin yeraltı zenginliklerini ortaya çıkarmak ve madencilik sektörünü güçlendirmek için yapılan en önemli kurumsal yatırımlardan biridir.
Esasen, Demir Çelik, Kömür işletmeleri, Sümerbank, Etibank başta olmak üzere konuyla ilgili çok sayıdaki kurumun oluşturulması da bu adımı izlemiştir. Atatürk’ün, konuyla ilgili yaptığı konuşmalarda da vurguladığı gibi, madenlerin ülke ekonomisine kazandırılması, bağımsızlığın ekonomik temellerini güçlendirecek bir adımdı: “Topraklarımızda gizli olan madenleri, milletimizin hizmetine sunmak, bağımsızlık yolunda attığımız en önemli adımlardan biridir.”
Bu sözler, Atatürk’ün madenlerin ülke ekonomisindeki önemini ve doğal kaynakların halkın yararına değerlendirilmesi gerektiğini ifade eder. Madencilik yatırımlarının teşvik edilmesi, yalnızca ekonomik kalkınmayı hedefleyen bir girişim değil; aynı zamanda ülkenin refahını arttıracak stratejik bir hamle olarak kabul edilmiştir.
O’nun madenciliğe yönelik teşvik edici yaklaşımı, doğaya ve çevreye olan duyarlılığı ile dengelenmiştir. Atatürk Orman Çiftliği gibi projelerle yeşil alanların korunması sağlanırken, madencilik gibi ekonomik faaliyetlerle de kaynakların ülke refahına katkı yapacak şekilde kullanılması hedeflenmiştir.
Bu denge, kalkınma ve doğa arasında kurmaya çalıştığı hassas bir ilişkiyi gösterir.
O dönem için çevre bilincinin günümüz standartlarına ulaşmamış olması göz önüne alındığında, Atatürk’ün vizyonunun çevreye olan hassasiyetini yansıttığını görmek mümkündür.
Günümüz teknolojisi ve çevresel sürdürülebilirlik ilkeleri, Atatürk’ün kalkınma anlayışını doğaya daha uyumlu bir şekilde uygulamak için yeni fırsatlar sunmaktadır.
Yapay zeka destekli analizler, madencilik alanında çevreye verilen zararı en aza indirebilirken, geri dönüştürülebilir malzemeler ve yenilenebilir enerji kaynakları kullanılarak doğal kaynakların korunması mümkün hale gelmektedir.
Bu vizyon doğrultusunda, doğal kaynakları halkın refahı için koruyarak ve geliştirerek sürdürülebilir kalkınmayı sağlamak, bugün de geçerliliğini koruyan bir mirastır.
Günümüzde ne yazık ki çevre, madencilik ve kalkınma konularında iktidar ve muhalefet arasında derin bir görüş ayrılığı bulunmakta; iktidar çevresel hassasiyetleri tatmin edici şekilde dikkate almadan kalkınmaya odaklanırken, muhalefet doğayı koruma adına farkında olmadan bazı kalkınma hamlelerine karşı çıkmaktadır.
Atatürk’ün vizyonu; bu iki yaklaşımı birleştirerek, doğaya saygılı bir kalkınma modelinin temelini oluşturur.
Doğayı koruma ve ekonomik büyümeyi birlikte düşünerek, her iki bakış açısını sentezleyen bir yol izlenmesi gerektiğini savunur.
Özetle Atatürk’ün kalkınma ve çevreye yönelik vizyonu, ülkenin doğal kaynaklarını halkın hizmetine sunarak ekonomik bağımsızlığı sağlamayı; aynı zamanda doğayı koruyarak gelecek nesillere miras bırakmayı hedefler. Dönemindeki muhtelif proje ve girişimler, doğa ile uyumlu bir kalkınmanın mümkün olduğunu ve doğanın korunarak kalkınmanın sürdürülebileceğini gösteren örneklerdir.
Doğayı korumanın ve kaynakları etkin kullanmanın yalnızca bugünkü nesil için değil; gelecek nesiller için de önemli olduğunu ifade eder.
Bu doğrultuda, doğaya saygı duyan bir kalkınma anlayışı, Atatürk’ün vizyonunu sürdürülebilir kalkınma ilkeleri ile yeniden yorumlamamıza olanak sağlar.
O’nun mirası, doğayı koruyarak kalkınan bir ülke olma idealini sürdüren bir bakış açısını teşvik eder.
| Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Galatasaray | 16 | 12 | 1 | 3 | 36 | 12 | 39 | +24 |
| 2 | Fenerbahçe | 16 | 10 | 0 | 6 | 36 | 14 | 36 | +22 |
| 3 | Trabzonspor | 16 | 10 | 1 | 5 | 30 | 16 | 35 | +14 |
| 4 | Göztepe | 16 | 8 | 3 | 5 | 19 | 9 | 29 | +10 |
| 5 | Beşiktaş | 16 | 7 | 4 | 5 | 29 | 22 | 26 | +7 |
| 6 | Samsunspor | 16 | 6 | 3 | 7 | 22 | 18 | 25 | +4 |
| 7 | Gaziantep FK | 16 | 6 | 5 | 5 | 23 | 25 | 23 | -2 |
| 8 | Başakşehir FK | 16 | 5 | 6 | 5 | 22 | 17 | 20 | +5 |
| 9 | Kocaelispor | 16 | 5 | 6 | 5 | 13 | 16 | 20 | -3 |
| 10 | Alanyaspor | 16 | 3 | 4 | 9 | 14 | 15 | 18 | -1 |
| 11 | Çaykur Rizespor | 16 | 4 | 6 | 6 | 20 | 23 | 18 | -3 |
| 12 | Konyaspor | 16 | 4 | 8 | 4 | 20 | 28 | 16 | -8 |
| 13 | Gençlerbirliği | 16 | 4 | 9 | 3 | 17 | 21 | 15 | -4 |
| 14 | Kasımpaşa | 16 | 3 | 7 | 6 | 14 | 21 | 15 | -7 |
| 15 | Antalyaspor | 16 | 4 | 9 | 3 | 15 | 29 | 15 | -14 |
| 16 | Kayserispor | 16 | 2 | 6 | 8 | 15 | 32 | 14 | -17 |
| 17 | Eyüpspor | 16 | 3 | 9 | 4 | 10 | 21 | 13 | -11 |
| 18 | Fatih Karagümrük | 16 | 2 | 11 | 3 | 14 | 30 | 9 | -16 |
| Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Amed SK | 17 | 11 | 4 | 2 | 39 | 25 | 35 | +14 |
| 2 | Pendikspor | 17 | 9 | 2 | 6 | 30 | 12 | 33 | +18 |
| 3 | Esenler Erokspor | 17 | 9 | 3 | 5 | 40 | 19 | 32 | +21 |
| 4 | Bodrum FK | 17 | 9 | 4 | 4 | 38 | 17 | 31 | +21 |
| 5 | Çorum FK | 17 | 8 | 4 | 5 | 26 | 19 | 29 | +7 |
| 6 | Iğdır FK | 17 | 8 | 4 | 5 | 28 | 23 | 29 | +5 |
| 7 | Erzurumspor FK | 17 | 6 | 2 | 9 | 30 | 17 | 27 | +13 |
| 8 | Boluspor | 17 | 7 | 5 | 5 | 31 | 18 | 26 | +13 |
| 9 | Bandırmaspor | 17 | 7 | 5 | 5 | 21 | 16 | 26 | +5 |
| 10 | Serik Belediyespor | 17 | 7 | 6 | 4 | 21 | 24 | 25 | -3 |
| 11 | Keçiörengücü | 17 | 5 | 5 | 7 | 26 | 20 | 22 | +6 |
| 12 | Sakaryaspor | 17 | 6 | 7 | 4 | 31 | 34 | 22 | -3 |
| 13 | Sivasspor | 17 | 5 | 6 | 6 | 21 | 18 | 21 | +3 |
| 14 | Van Spor FK | 17 | 5 | 6 | 6 | 20 | 19 | 21 | +1 |
| 15 | İstanbulspor | 17 | 4 | 4 | 9 | 19 | 26 | 21 | -7 |
| 16 | Manisa FK | 17 | 5 | 8 | 4 | 24 | 29 | 19 | -5 |
| 17 | Ümraniyespor | 17 | 5 | 9 | 3 | 14 | 26 | 18 | -12 |
| 18 | Sarıyer | 17 | 5 | 10 | 2 | 17 | 24 | 17 | -7 |
| 19 | Hatayspor | 17 | 0 | 12 | 5 | 15 | 45 | 5 | -30 |
| 20 | Adana Demirspor | 17 | 0 | 15 | 2 | 13 | 73 | 22 | -60 |
| Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Mardin 1969 Spor | 15 | 11 | 2 | 2 | 35 | 11 | 35 | +24 |
| 2 | Bursaspor | 15 | 11 | 3 | 1 | 39 | 13 | 34 | +26 |
| 3 | Aliağa Futbol A.Ş. | 15 | 9 | 4 | 2 | 38 | 11 | 29 | +27 |
| 4 | Kahramanmaraş İstiklalspor | 15 | 9 | 4 | 2 | 31 | 13 | 29 | +18 |
| 5 | Güzide Gebze Spor Kulübü | 15 | 7 | 2 | 6 | 24 | 12 | 27 | +12 |
| 6 | Isparta 32 Spor | 15 | 7 | 3 | 5 | 27 | 14 | 26 | +13 |
| 7 | Ankara Demirspor | 15 | 7 | 3 | 5 | 23 | 19 | 26 | +4 |
| 8 | Muş Spor Kulübü | 15 | 7 | 4 | 4 | 31 | 18 | 25 | +13 |
| 9 | Menemen FK | 15 | 7 | 4 | 4 | 28 | 18 | 25 | +10 |
| 10 | 1461 Trabzon FK | 15 | 6 | 5 | 4 | 26 | 23 | 22 | +3 |
| 11 | 68 Aksaray Belediyespor | 15 | 4 | 4 | 7 | 19 | 16 | 19 | +3 |
| 12 | Arnavutköy Belediye | 15 | 4 | 8 | 3 | 18 | 21 | 15 | -3 |
| 13 | Kırklarelispor | 14 | 3 | 5 | 6 | 15 | 22 | 15 | -7 |
| 14 | Fethiyespor | 15 | 3 | 7 | 5 | 24 | 23 | 14 | +1 |
| 15 | Yeni Mersin İdman Yurdu | 15 | 4 | 9 | 2 | 17 | 35 | 14 | -18 |
| 16 | Somaspor | 15 | 2 | 10 | 3 | 15 | 35 | 9 | -20 |
| 17 | Adanaspor | 15 | 1 | 13 | 1 | 7 | 67 | 4 | -60 |
| 18 | Yeni Malatyaspor | 14 | 0 | 12 | 2 | 8 | 54 | 43 | -46 |
| Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Etimesgut Spor | 13 | 8 | 2 | 3 | 14 | 4 | 27 | +10 |
| 2 | K.Çekmece Sinopspor | 13 | 7 | 2 | 4 | 20 | 11 | 25 | +9 |
| 3 | Bursa Yıldırımspor | 13 | 7 | 2 | 4 | 17 | 12 | 25 | +5 |
| 4 | Çorluspor 1947 | 13 | 7 | 3 | 3 | 23 | 11 | 24 | +12 |
| 5 | Galata | 13 | 7 | 3 | 3 | 20 | 12 | 24 | +8 |
| 6 | İnegöl Kafkas GK | 13 | 6 | 3 | 4 | 22 | 13 | 22 | +9 |
| 7 | Yalova FK | 13 | 6 | 5 | 2 | 22 | 16 | 20 | +6 |
| 8 | Beykoz İshaklıspor | 13 | 5 | 4 | 4 | 20 | 20 | 19 | 0 |
| 9 | Bulvarspor | 13 | 6 | 6 | 1 | 18 | 20 | 19 | -2 |
| 10 | Çankaya SK | 13 | 4 | 4 | 5 | 16 | 15 | 17 | +1 |
| 11 | Silivrispor | 13 | 4 | 6 | 3 | 18 | 20 | 15 | -2 |
| 12 | Polatlı 1926 Spor | 13 | 4 | 8 | 1 | 9 | 17 | 13 | -8 |
| 13 | İnkılap FSK | 13 | 2 | 5 | 6 | 9 | 18 | 12 | -9 |
| 14 | Kestel Çilekspor | 13 | 3 | 9 | 1 | 11 | 21 | 10 | -10 |
| 15 | Bursa Nilüfer FK | 13 | 2 | 8 | 3 | 9 | 19 | 9 | -10 |
| 16 | Edirnespor | 13 | 2 | 10 | 1 | 10 | 29 | 7 | -19 |
| Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
|---|---|---|---|
| 19/12/2025 | Kocaelispor | vs | Antalyaspor |
| 20/12/2025 | Konyaspor | vs | Kayserispor |
| 20/12/2025 | Eyüpspor | vs | Fenerbahçe |
| 20/12/2025 | Beşiktaş | vs | Çaykur Rizespor |
| 21/12/2025 | Alanyaspor | vs | Fatih Karagümrük |
| 21/12/2025 | Başakşehir FK | vs | Gaziantep FK |
| 21/12/2025 | Galatasaray | vs | Kasımpaşa |
| 21/12/2025 | Göztepe | vs | Samsunspor |
| 22/12/2025 | Gençlerbirliği | vs | Trabzonspor |
| 21/12/2025 | Galatasaray - Kasımpaşa | Galatasaray ligde evindeki son 8 maçında hiç kaybetmedi | Galatasaray yenilmez |
| 22/12/2025 | Gençlerbirliği - Trabzonspor | Trabzonspor ligdeki son 11 maçında hiç kaybetmedi | Trabzonspor yenilmez |
| Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
|---|---|---|---|
| 19/12/2025 | Esenler Erokspor | vs | Sarıyer |
| 20/12/2025 | Bandırmaspor | vs | Erzurumspor FK |
| 20/12/2025 | Iğdır FK | vs | Sivasspor |
| 20/12/2025 | Boluspor | vs | Pendikspor |
| 20/12/2025 | Manisa FK | vs | Keçiörengücü |
| 21/12/2025 | Hatayspor | vs | Serik Spor |
| 21/12/2025 | Çorum FK | vs | Sakaryaspor |
| 21/12/2025 | Ümraniyespor | vs | Adana Demirspor |
| 21/12/2025 | İstanbulspor | vs | Van Spor FK |
| 22/12/2025 | Bodrum FK | vs | Amed SK |
| Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
|---|---|---|---|
| 16/12/2025 | GMG Kastamonuspor | vs | Şanlıurfaspor |
| 16/12/2025 | Kepezspor FAŞ | vs | Beyoğlu Yeniçarşıspor |
| 16/12/2025 | Muğlaspor | vs | Karaman Futbol Kulübü |
| 16/12/2025 | Sincan Belediye Ankaraspor | vs | Karacabey Belediye Spor |
| 16/12/2025 | İnegölspor | vs | MKE Ankaragücü |
| 17/12/2025 | Erbaaspor | vs | Elazığspor |
| 17/12/2025 | İskenderunspor A.Ş. | vs | Adana 01 Futbol Kulübü |
| 17/12/2025 | Beykoz Anadolu | vs | Batman Petrolspor |
| 17/12/2025 | Bucaspor 1928 | vs | Altınordu |
| 21/12/2025 | Altınordu - Kepezspor FAŞ | Altınordu ligdeki son 15 maçında hiç kazanamadı | Kepezspor FAŞ yenilmez |
| Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
|---|---|---|---|
| 16/12/2025 | Beykoz İshaklıspor | vs | Çankaya SK |
| 16/12/2025 | Çorluspor 1947 | vs | Yalova FK |
| 16/12/2025 | Galata | vs | Bursa Yıldırımspor |
| 16/12/2025 | İnkılap FSK | vs | Edirnespor |
| 17/12/2025 | Etimesgut Spor | vs | K.Çekmece Sinopspor |
| 17/12/2025 | Polatlı 1926 Spor | vs | Bulvarspor |
| 17/12/2025 | Bursa Nilüfer FK | vs | Silivrispor |
| 17/12/2025 | İnegöl Kafkas GK | vs | Kestel Çilekspor |
| 20/12/2025 | Yalova FK - İnkılap FSK | İnkılap FSK ligdeki son 6 maçında hiç kaybetmedi | İnkılap FSK yenilmez |
| 21/12/2025 | Kestel Çilekspor - Bursa Nilüfer FK | Bursa Nilüfer FK ligdeki son 9 maçında hiç kazanamadı | Kestel Çilekspor yenilmez |
| 21/12/2025 | K.Çekmece Sinopspor - Çorluspor 1947 | K.Çekmece Sinopspor ligdeki son 8 maçında hiç kaybetmedi | K.Çekmece Sinopspor yenilmez |
| 21/12/2025 | Kestel Çilekspor - Bursa Nilüfer FK | Kestel Çilekspor ligdeki son 6 maçında hiç kazanamadı | Bursa Nilüfer FK yenilmez |
| 21/12/2025 | Bulvarspor - Etimesgut Spor | Etimesgut Spor ligde deplasmandaki son 7 maçında hiç kaybetmedi | Etimesgut Spor yenilmez |
| 21/12/2025 | Silivrispor - Polatlı 1926 Spor | Silivrispor ligdeki son 5 maçında hiç kazanamadı | Polatlı 1926 Spor yenilmez |
